اکثر مفصل های بدن با نوعی بافت بهنام غضروف مفصلی پوشیدهشدهاند. این بافت ارتجاعی و سخت است و انتهای استخوانهای داخل مفصل را میپوشاند. زمانی که مفصل حرکت میکند، غضروف کمک میکند تا استخوانها به راحتی روی یکدیگر سر بخورند. گاهی اوقات غضروفی که داخل مفصل زانو قرار دارد نرمشده و از بین میرود.به این بیماری کندرومالاسی پاتلا یا نرمی کشکک زانو می گویند.
بنابراین با حرکت مفصل، غضروف توانایی خود را برای محافظت از انتهای استخوانها از می دهد و درنهایت انتهای استخوانها بههم ساییدهشده و باعث درد می شوند.
هر مفصلی ممکن است دچار نرمی استخوان شود ، اما بارزترین محل کشکک زانو( قسمت زیرین کاسه زانو )است و زمانی که زانو را درگیر می کند، به این بیماری کندرومالاسی یا نرمی کشکک زانو می گویند.
نرمی غضروف زانو یا کندرومالاسی پاتلا عموما از بخش کوچکی از غضروف نرمشده در پشت کاسه زانو شروع شده که میتواند دردناک هم باشد و به مرور زمان، مقدار بیشتری از غضروف نرم میشود و غضروف نرمشده ممکن است ترک بخورد یا بهتودهای از الیاف تبدیل شود.
در موارد حاد، غضروف آسیبدیده بهطور کامل تا سطح زیرین کاسه زانو ساییده می شود. در این صورت، سطح استخوانی کاسه زانو بهطور دردناکی روی سایر استخوانهای زانو ساییدهمی شود. و تکههایی از غضروف میتوانند در داخل مفصل شناور شوند و موجب تحریک سلول های پوشش دهنده ی مفصل شوند.
چه عواملی باعث نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی پاتلا میشوند؟
در پی آسیب ها و اختلالات مفصلی کندرومالاسی ایجاد می شود. کندرومالاسی در زانو معمولاً به آسیب، استفاده بیشازحد از زانو و تراز ضعیف عضلات و استخوانهای اطراف مفصل زانو مربوط میشود. این علل عبارتند از:
- تروما، به خصوص دررفتگی یا شکستگی کاسه زانو
- متعادل نبودن عضلات اطراف زانو (برخی از عضلات ضعیف تر از سایرین هستند)
- استفاده بیش از حد (خمشدن یا پیچش مکرر) مفصل زانو، بهویژه در حین ورزش
- تنظیم نبودن عضلات یا استخوانهای نزدیک به مفصل زانو
- آسیب به مینیسک زانو (غضروف C شکل در داخل مفصل زانو)
- آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت
- وجود عفونت در مفصل زانو
- خونریزی مکرر در داخل مفصل زانو
- تزریق مکرر داروهای استروئیدی به زانو
نرم شدن، ضعیفشدن و آسیب غضروف منجر به نرمی کشکک زانو میشود.
کندرومالاسی کشکک زانو در دوندگان، اسکی بازان، بازیکنان فوتبال، دوچرخه سواران و سایر ورزشکارانی که بهطور مکرر به زانوهای خود فشار میآورند شایع است. همچنین بافنده های فرش و کاشی کارها که زمان زیادی را صرف زانوزدن میکنند، بیشتر بهاین عارضه مبتلا میشوند.
این عارضه اغلب در بین افراد مسن و بانوان که آرتروز زانو دارند دیده شدهاست.
علائم شایع نرمی کشکک زانو
شایع ترین علت زانو درد کندرومالاسی کشکک است و بهعنوان سندرم درد کشکک ران نیز شناخته میشود. این بیماری با علائم شایع زیر مشخص میشود:
- درد در جلو، اطراف یا پشت زانو
- دردی که هنگام بالا یا پایین رفتن از پلهها، نشستن یا ایستادن طولانی مدت یا فشار شدید بر روی زانو بدتر میشود.
- ●ممکن است زمانی که زانوی خودرا حرکت دهید، احساس ساییدن یا ترک خوردن استخوان داشته باشید .
- تورم یا ترشح مایع در مفصل زانو
معاینه و سوال و راه کارهایی برای تشخیص نرمی کشکک زانو
- تابهحال دچار شکستگی کاسهزانو یا هراستخوان دیگری در مفصل زانویتان شده اید؟
- دچار رگ به رگ شدن زانو شدهاید؟
- آسیب بهمنیسک زانوداشتهاید؟
- تا بهحالجراحی زانوانجام دادهاید؟
- خونریزی یا عفونت در داخل مفصل زانو داشته اید؟
- نوع کار و فعالیتهای تفریحی و ورزشی شما چگونه است؟
- مقایسه زانوی دردناک (از نظر تورم، تغییر شکل، حساسیت و وجود مایع در مفصل )با زانوی معمولی شما .
- بررسی موقعیت کاسه زانو و هم ترازی مفصل زانو با خم و راست کردن و توجه به صداهای خش خش و خراشیدن
- اعمال فشار بر روی نواحی مختلف زانو و حرکت دادن پای شما در موقعیت های مختلف
- عکسبرداری با اشعه ایکس زانو(ممکن است اشعه ایکس استاندارد زانو همیشه نرمی کشکک زانو را تشخیص ندهد، اما میتواند علل دیگرزانو دردرا شناسایی کند)
- توموگرافی کامپیوتری یا اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی از زانوی شما(درصورت داشتن علائم شدید)
آیا کندرومالاسی یا نرمی کشکک زانو قابل درمان است؟
جراحی درمان اولیه کندرومالاسی کشکک نیست. در ابتدا ممکن است نیاز باشد به زانوی خود استراحت دهید.
متخصص زانو و ارتوپد گاهی برای تسکین درد و کاهش تورم، مسکن و داروهای ضدالتهابی تجویز می کند.
فیزیوتراپی و استفاده از بریس های نگهدارنده و چسب زدن متخصص در اطراف زانو توسط فیزیوتراپ نیز ممکن است درکاهش
درد ،بهبود قدرت عضلانی، کاهش استرس روی زانو و اصلاح ناهماهنگی کمککننده باشد.
استفاده از یخ بر روی زانو ممکن است بعد از ورزش توصیه شود.
٭زمانی که این موارد درد را تسکین نمیدهد، متخصص جراحی را توصیه می کندکه این جراحی شامل موارد زیر می تواند باشد:
- آرتروسکوپی:در برخی موارد، پزشک ممکن است بخواهد زانوی شما را از طریق نوعی جراحی بهنام آرتروسکوپی معاینه کند. در آرتروسکوپی زانو، پزشک جراح زانو یک ابزار لوله مانند(لوله نازک با دوربین و نور متصل) را از طریق یک برش کوچک وارد بافت زانو میکند. این دستگاه کمک میکند تا محل جراحی بهوضوح مشاهده شود؛ درحالیکه ابزارهای دیگری نیز برای برداشتن قطعات غضروف آسیبدیده وارد میشوند.
- تنظیم مجدد کشکک زانو:گاهی برای تنظیم مجدد موقعیت کشکک زانو و کاهش فشار روی غضروف، جراح زانوی شما را عمل می کند.
مدت زمان نقاهت نرمی غضروف زانو
غضروف مفصلی بهخوبی بهبود نمییابد و کندرومالاسی معمولاً یک مشکل دائمی است و درمانهای غیرجراحی نمی توانند درد زانو را در طولانی مدت تسکین دهند. در مواردی که درمان غیرجراحی با شکست مواجه شود، متخصص جراحی را برای برداشتن ناحیه غضروف آسیب دیده انجام می دهدو بیمار متوجه میشود که علائم آن درحال بهبود یافتن است.
چگونه از نرم شدن غضروف زانو پیشگیری کنیم
ابتلا به کندرومالاسی را می توانید کاهش دهید:
◊قبل از شروع ورزش بدن خود را گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید.
◊ برای تقویت عضلات ساق پا ، به خصوص عضلات ران (چهار سر ران) تمریناتی انجام دهید.
◊ در شروع ورزش به خودتان فشار نیاورید، به تدریج شدت آن را افزایش دهید.
◊کفشهایی بپوشیدکه مناسب پاها و ورزش شما باشد تا خطر آسیب دیدگی زانو را کاهش دهید.
◊درصورتی که ورزشهایی مانند اسکی یا فوتبال انجام می دهید، در مورد تجهیزات مناسبی که میتواند به کاهش خطر آسیب دیدگی زانو کمک کنداستفاده کنید.
◊ هنگام کار روی سطوح سخت زانو نزنید ویا از زانوبندهای محافظ استفاده کنید.
روش های درمان نرمی غضروف زانو
- استفاده از یخ درصورت نیاز بعد از ورزش برای درد یا تورم
- استفاده از داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن ،ادویل، موترین و…) برای تسکین درد زانو و کاهش تورم
- استفاده از دیگر مسکن ها مانند استامینوفن (تیلنول) که ممکن است درد را نیز تسکین دهد.
- شروع یک برنامه ورزشی برای تقویت عضلات اطراف زانو
- پرهیز از تمریناتی که تحرک زیادی دارد
- خودداری کردن از هرگونه زانوزدن و چمباتمهزدن
- برای حفظ کاسه زانو در راستای مناسب می توانید از نوار چسب زانو، بریس یا یک آستین مخصوص برای ردیابی کشکک استفاده کنید
- فیزیوتراپی
درصورتی که درمان های غیرجراحی تاثیرگذار نبودند برای بررسی غضروف داخل زانو آرتروسکوپی توصیه می شود.
اگر غضروف نرم یا خرد شدهباشد، می توان لایههای آسیبدیده را در طول جراحی برداشت و غضروف سالم را درجای خود باقیگذاشت. در صورت لزوم، پزشک شما همچنین میتواند همراستایی کاسه زانو یا سایر قسمتهای زانوی شما را اصلاح کند تا به کاهش ساییدگی و پارگی غضروف زانو کمک کند.
جمع بندی
درمانهای غیرجراحی ساده میتوانند درد زانو را در اکثر افراد مبتلا به کندرومالاسی پاتلا یا نرمی کشکک زانو را کاهش دهند.
در غیر اینصورت هنگامی که غضروف آسیبدیده با جراحی برداشته میشود، درد زانو معمولا کاهش یافته و زانو بهتر عمل میکند.
